Aparaty słuchowe: rodzaje i różnice – który wybrać?

Utrata słuchu dotyka milionów osób na całym świecie, znacząco wpływając na codzienne życie, komunikację i relacje społeczne. Na szczęście, współczesna technologia oferuje zaawansowane rozwiązania w postaci aparatów słuchowych, które mogą przywrócić komfort słyszenia i poprawić jakość życia. Wybór odpowiedniego aparatu to jednak często proces wymagający wiedzy i zastanowienia.

Przygotowaliśmy przewodnik, który pomoże Ci zrozumieć świat aparatów słuchowych. Dowiesz się z niego:

• Jakie są główne rodzaje aparatów słuchowych dostępnych na rynku. Przyjrzymy się najpopularniejszym typom – od tych noszonych za uchem, po niemal niewidoczne modele umieszczane głęboko w przewodzie słuchowym – abyś poznał ich budowę i zastosowanie.
• Czym różnią się poszczególne modele pod względem technologii i funkcji. Współczesne aparaty to małe komputery, oferujące zaawansowane przetwarzanie dźwięku, redukcję szumów czy łączność bezprzewodową. Omówimy kluczowe różnice, które wpływają na jakość słyszenia.
• Na co zwrócić uwagę przy wybór aparatu idealnie dopasowanego do Twoich potrzeb. Decyzja zależy od wielu czynników – stopnia ubytku słuchu, stylu życia, preferencji estetycznych, a także budżetu. Podpowiemy, jak podejść do tego tematu.
• Jak wygląda proces dopasowania i adaptacji do nowego aparatu. Wybór to dopiero początek. Kluczowe jest profesjonalne dopasowanie przez protetyka słuchu oraz cierpliwa nauka korzystania z urządzenia.

Rodzaje aparatów słuchowych noszonych za uchem

Jednymi z najbardziej rozpoznawalnych i najczęściej stosowanych typów aparatów słuchowych są modele noszone za uchem. Ich konstrukcja opiera się na jednostce umieszczonej za małżowiną uszną, która za pomocą cienkiego wężyka lub przewodu przekazuje wzmocniony dźwięk do ucha. W tej kategorii wyróżniamy przede wszystkim dwa główne rodzaje.

Pierwszym z nich jest klasyczny aparat BTE (Behind-The-Ear), czyli zauszny. Jest to większy model, idealny dla osób z głębokim ubytkiem słuchu, ponieważ mieści większy wzmacniacz i baterię, co przekłada się na większą moc. Dźwięk jest przekazywany do indywidualnie wykonanej wkładki usznej, która szczelnie wypełnia przewód słuchowy, minimalizując ryzyko sprzężenia zwrotnego (piszczenia). Aparaty BTE są zazwyczaj bardziej wytrzymałe i łatwiejsze w obsłudze, co czyni je dobrym wyborem dla osób starszych lub mających problemy zręcznością.

Drugim popularnym typem zausznych aparatów są modele RIC (Receiver-In-Canal) lub RITE (Receiver-In-The-Ear), czyli ze słuchawką w kanale lub uchu. Są one mniejsze i dyskretniejsze od klasycznych BTE, ponieważ słuchawka (odbiornik dźwięku) znajduje się w przewodzie słuchowym, a nie w obudowie za uchem. Obudowa zauszna jest wtedy mniejsza i lżejsza. Dźwięk dociera do ucha przez cienki przewód. Ten typ aparatu jest bardzo popularny ze względu na komfort noszenia, estetykę i często bardziej naturalne brzmienie, ponieważ przewód słuchowy nie jest całkowicie zatkany, co pozwala na lepsze słyszenie dźwięków niskich częstotliwości (tzw. otwarte dopasowanie). RIC/RITE są odpowiednie dla szerokiego zakresu ubytków słuchu, od lekkiego do ciężkiego.

Modele umieszczane w przewodzie słuchowym

Dla osób poszukujących dyskretnych rozwiązań, aparaty umieszczane bezpośrednio w przewodzie słuchowym stanowią atrakcyjną opcję. Są one indywidualnie dopasowywane do kształtu ucha pacjenta na podstawie wycisku, co zapewnia komfortowe i stabilne noszenie. W tej grupie również wyróżniamy kilka wariantów różniących się rozmiarem i głębokością umieszczenia.

Aparaty ITE (In-The-Ear), czyli wewnątrzuszne, są największe z tej grupy i wypełniają całą muszlę ucha. Dzięki większym rozmiarom mogą pomieścić większe baterie i więcej funkcji, takich jak regulacja głośności czy programy słuchowe dostępne bezpośrednio na obudowie. Są odpowiednie dla ubytków słuchu od lekkiego do ciężkiego i są stosunkowo łatwe w obsłudze.

Modele ITC (In-The-Canal), czyli wewnątrzkanałowe, są mniejsze od ITE i umieszczane są w dolnej części przewodu słuchowego, nie wypełniając całej muszli ucha. Są bardziej dyskretne niż ITE, ale ze względu na mniejszy rozmiar mogą mieć ograniczone funkcje i wymagać mniejszych baterii. Nadal jednak oferują dobrą równowagę między dyskrecją a funkcjonalnością.

Najmniejszymi i najbardziej dyskretnymi aparatami są modele CIC (Completely-In-Canal) i IIC (Invisible-In-Canal), czyli całkowicie w kanale i niewidoczne w kanale. Są one umieszczane głęboko w przewodzie słuchowym, co czyni je praktycznie niewidocznymi dla osób postronnych. IIC wsuwają się nawet głębiej niż CIC. Ich mały rozmiar oznacza jednak ograniczenia w zakresie funkcji, mocy (często odpowiednie dla lekkich do umiarkowanych ubytków słuchu) i żywotności baterii. Manipulowanie tak małymi urządzeniami i wymiana baterii może być wyzwaniem dla osób z ograniczoną zręcznością. Pomimo tych ograniczeń, są one często wybierane ze względu na estetykę i mniejsze ryzyko zatykania ucha, co wpływa na bardziej naturalne brzmienie.

Technologia, która zmienia słyszenie

Wybór rodzaju obudowy to tylko jeden z aspektów. Kluczowe różnice między aparatami słuchowymi tkwią w zastosowanej technologii cyfrowej. Współczesne aparaty to zaawansowane mikrokomputery, które analizują i przetwarzają dźwięk w sposób znacznie bardziej złożony niż starsze modele analogowe.

Jedną z najważniejszych cech jest liczba kanałów i pasm przetwarzania. Większa liczba kanałów pozwala na bardziej precyzyjne wzmacnianie dźwięku w różnych zakresach częstotliwości, co jest kluczowe przy ubytkach słuchu o nieregularnym profilu. Zaawansowane algorytmy potrafią rozróżniać mowę od szumu tła (redukcja szumów), automatycznie dostosowywać poziom wzmocnienia do głośności otoczenia (kompresja), a także eliminować irytujące piszczenie (sprzężenie zwrotne). Modele wyższej klasy oferują także funkcje kierunkowości mikrofonów, które potrafią skupić się na dźwiękach dochodzących z przodu (np. rozmowa), jednocześnie tłumiąc dźwięki z boków i tyłu, co znacznie ułatwia rozumienie mowy w hałaśliwym otoczeniu.

Coraz więcej aparatów wyposażonych jest w łączność bezprzewodową, np. Bluetooth. Umożliwia to bezpośrednie strumieniowanie dźwięku z telefonów, telewizorów czy tabletów prosto do aparatów. Niektóre modele oferują także aplikacje mobilne, pozwalające użytkownikowi na samodzielne sterowanie głośnością, zmianę programów czy nawet dostosowywanie niektórych ustawień dźwięku. Inne nowoczesne funkcje to wbudowane czujniki ruchu, które dostosowują ustawienia aparatu do aktywności użytkownika, czy możliwość nagrywania danych o użyciu, co pomaga protetykowi w optymalizacji ustawień. Coraz popularniejsze stają się również modele z akumulatorami, eliminujące potrzebę regularnej wymiany baterii.

Jak wybrać aparat idealny dla siebie?

Podjęcie decyzji o wyborze konkretnego modelu aparatu słuchowego to proces indywidualny i powinien być poprzedzony konsultacją z doświadczonym protetykiem słuchu. Specjalista przeprowadzi badanie słuchu (audiogram), które określi stopień i rodzaj ubytku, a także oceni Twoje indywidualne potrzeby i styl życia.

Czynniki, które należy wziąć pod uwagę podczas wyboru, to:

• Stopień i rodzaj ubytku słuchu: Nie wszystkie typy aparatów mają wystarczającą moc dla głębokich ubytków. Rodzaj ubytku (np. czuciowo-nerwowy czy przewodzeniowy) również wpływa na rekomendowaną technologię.
• Styl życia: Czy jesteś osobą bardzo aktywną, często przebywającą w hałaśliwych miejscach, czy raczej spędzasz czas w spokojnym otoczeniu? Różne aparaty oferują różne poziomy zaawansowania redukcji szumów i kierunkowości. Czy potrzebujesz łączności bezprzewodowej do pracy lub rozrywki?
• Zręczność manualna: Mniejsze aparaty (CIC, IIC) są dyskretne, ale ich obsługa, wymiana baterii (o ile nie są to modele ładowalne) czy czyszczenie może być trudne dla osób z ograniczoną sprawnością dłoni.
• Preferencje estetyczne: Czy priorytetem jest dla Ciebie maksymalna dyskrecja, czy akceptujesz widoczność aparatu na rzecz większej funkcjonalności i łatwości obsługi?
• Budżet: Aparaty słuchowe to inwestycja, a ich ceny mogą znacznie się różnić w zależności od typu, poziomu zaawansowania technologicznego i dodatkowych funkcji. Warto omówić dostępne opcje i możliwości finansowania lub refundacji.

Pierwsze kroki i adaptacja

Po wybraniu aparatu słuchowego, najważniejszym etapem jest jego profesjonalne dopasowanie przez protetyka. Specjalista zaprogramuje aparat zgodnie z Twoim audiogramem i indywidualnymi potrzebami, a także nauczy Cię, jak go zakładać, wyjmować, czyścić i ładować lub wymieniać baterie. Niezwykle ważne są także regularne wizyty kontrolne, podczas których protetyk może dokonać korekt ustawień w miarę postępu adaptacji i zmian w słuchu.

Adaptacja do noszenia aparatu słuchowego wymaga cierpliwości. Na początku dźwięki mogą wydawać się głośne lub nienaturalne, a własny głos może brzmieć inaczej. To normalne – mózg potrzebuje czasu, aby ponownie nauczyć się interpretować wzmocnione dźwięki. Stopniowe wydłużanie czasu noszenia aparatu i ćwiczenie słuchania w różnych sytuacjach pomaga w szybszej adaptacji. Nie zrażaj się początkowymi trudnościami. Pamiętaj, że aparat słuchowy to narzędzie, które przywraca Ci dostęp do świata dźwięków i aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym. Współpraca z protetykiem i pozytywne nastawienie są kluczem do sukcesu.

Fot. Pexel